مقدمه:

زمانیکه مدرسه طبیعت با همت برخی از چهره های شاخص محیط زیستی در دو شکل سیار و غیر سیار در ایران شروع به کار کرد ، بسیاری آینده خوبی برای آن ، پیش بینی می‌کردند ، و در آغاز هم اکثر فعالان محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات و همچنین سازمان محیط زیست از حمایت های خود دریغ نکردنند و جانانه حامی این پروژه بودند اما دیری نپایید که حتی نام مدرسه بر این ساختار ، از سوی وزارت آموزش و پرورش به اهرمی برای به چالش کشیدن و فشار آوردن تبدیل شد…

من به عنوان یکی از تسهیلگران سابق مدرسه طبیعت در این یادداشت کوتاه تلاش خواهم کرد ، به مهم ترین مشکلاتی که در نهایت باعث تعطیلی این پروژه شد بپردازم …

مهم ترین مشکلات مدارس طبیعت از نگاه من

۱_ کمبود نیروی متخصص:

تقریبا هیچ کدام از مدارس طبیعت دارای نیروی متخصص کارآمد نبودند ، روانشناس (مجرب) در مدارس طبیعت وجود نداشت و تسهیلگران تجربه کافی در خصوص رفتار با کودکان را نداشتند…

۲_ مشکلات مالی:

فضای باغ مانندی که مدارس طبیعت غیر سیار در آن تاسیس شده بودند اکثراً اجاره‌ای بود ، و این خود معضل بزرگی در ایجاد مشکلات مالی برای این نوع از مدارس طبیعت به شمار میرفت و مدارس سیار هم به دلیل عدم استقبال والدین ، با مشکلات مالی عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کردند…

۳_عدم استانداردسازی مناسب:

متاسفانه ، برای مدارس طبیعت استانداردسازی مناسب همراه با نیازها و هنجارهای جامعه تعریف نشده بود دختران و پسران در این مدارس با هم حضور داشتند و این خود مشکلات اجتماعی ایجاد کرده بود

پسر بچه‌ها گاهی دختران را آزار می‌دادند و برخی از بچه ها برای دیگران قلدری می‌کردند و ناسزا می‌گفتند

دعوا ،آزار و اذیت ، قلدر بازی و رفتارهای نادرست توسط کودکان به یک معضل تبدیل شده بود…

۴_آموزش ناکافی تسهیلگران:

کسی که تمایل داشت در مدارس طبیعت به صورت حرفه‌ای کار کند و یا مدرسه طبیعت تاسیس نماید برای آموزش های لازم به یک مدرسه طبیعت واقع در مشهد رجوع میکرد و در آنجا به مدت تنها ۳ روز آموزش می‌دید و بعد سپری کردن این مدت بسیار کوتاه یک آزمون بسیار آسان را از سر میگذراند و پس از اخذ مدرک ، می‌توانست ، مدرسه طبیعت تاسیس کند و یا در یکی از مدارس طبیعت در کشور مشغول به کار شود…

۵_ عدم اجرای واکسینه کردن حیوانات:

به جرات می‌توانم بگویم تقریباً هیچ کدام از مدارس طبیعت در ایران ، حیواناتی را که در آن مکان حضور داشتند را واکسینه نکرده بودند اما به والدین به دروغ می‌گفتند که تمام حیوانات این مکان واکسینه است و دلیل اصلی واکسینه نکردن حیوانات مشکلات مالی بود…

۶_ رفتارهای نامناسب برخی تسهیلگران با کودکان:

تسهیلگران به دلیل نداشتن آموزش‌های کافی و اطلاعات نادرست و نبودن روانشناس مجرب در مدارس طبیعت نمی‌توانستند با بسیاری از کودکان رفتار مناسب و ارتباط سازنده داشته باشند …

کودکانی که پرخاشگر بودند، کودکانی که بازیگوش بودند ، کودکان بیش فعال، کودکان سلطه‌گر و … تسهیلگران نمی‌دانستند با چنین کودکانی باید چه رفتاری انجام دهند پس راحت‌ترین گزینه ها ، که فریاد زدن ، تهدید کردن و یا گاهی تنبیه کردن آنها بود را ، انتخاب می کردند تا بتوانند کودک را کنترل نمایند …

۷_ عدم حمایت قانون از مدارس طبیعت:

هیچگاه قانون سازنده ای برای حمایت از مدارس طبیعت تصویب نشد ، با مدارس طبیعت ایران در همان بدو تولد همانند یک فرزند ناخواسته برخورد شد و حتی هیچ کدام از مسئولین بلندپایه سازمان محیط زیست (تقریبا) به هیچ یک از وعده‌هایی که در خصوص مدارس طبیعت دادند ، عمل نکردند.

۸_ عدم اعتماد والدین به مدارس طبیعت:

والدین نتوانستند به مدارس طبیعت اعتماد کنند آنها با مدارس طبیعت آشنایی نداشتند و عده معدودی که به این ساز کار اعتماد کردند خیلی زود از اعتماد خود پشیمان شدند ، تا جایی که بیشتر مدارس طبیعت بعد از تقریباً یک سال کار ، خالی از کودک بودند.

۹_ عدم توجه به نقد فعالان محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات:

متاسفانه بسیاری از مدارس طبیعت تبدیل به یک معضل محیط زیستی شده بودند آنها کودکان را در دل طبیعت رها می‌کردند و به راحتی به کودکان اجازه می‌دادند هر نوع رفتاری که مایل هستند با طبیعت انجام دهند به طور مثال کودکان با خیال راحت می‌توانستند شاخه نهال ها و درختان کوتاه قد را حتی با کمک والدین خود ، بشکنند و با همراهی تسهیلگران میتوانستند آتش روشن کنند و می‌توانستند با حیوانات به خصوص حشرات و حیوانات کوچک جثه به هر طور که مایل هستند رفتار نمایند …

من به خوبی به یاد دارم زمانیکه مدارس طبیعت در کشور یکی پس از دیگری غیر فعال می‌شدند بسیاری از فعالان محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات در این باره سکوت کردند و حتی برخی ، از این بابت خوشحال بودند…

دلیل این بی توجهی هم ، در مدیریت نادرست مدارس طبیعت به خصوص هنگام مواجهه با نقد فعالان محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات بود

سخن آخر 

مدارس طبیعت می‌توانستند در آینده ای نه چندان دور  در ایران به یکی از سدهای مقاوم و سخت جان در برابر بحران‌های محیط زیستی و حفاظت از محیط زیست آسیب پذیر کشور تبدیل شوند ولی به دلیل کارشکنی مسئولین ،  عدم استانداردسازی مناسب    و شفاف نبودن موسسان مدارس طبیعت این  اتفاق محقق نشد.

نسل های آینده رفتار ما با طبیعت را قضاوت خواهند کرد.

نکته پایانی

بنده بعد از گذراندن ، آموزش در مشهد ، یه مدت 5 ماه به عنوان تسهیلگر فعالیت کردم ، اما به دلیل نقد هایی که بر این ساختار داشتم ، ( و پاسخ قانع کننده ای که دریافت نکردم) در نهایت ، تصمیم به جدایی گرفتم.

_______

ابوالقاسم کریمی

10/امرداد/1403

ورامین

شهرستان ورامین و مهم ترین مشکلات محیط زیستی آن