بحران آب در ایران

مقدمه

بحران آب در ایران یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در کشور است که ناشی از کمبود منابع آب تجدیدپذیر و مدیریت ناکارآمد آن است. این بحران تأثیرات منفی بسیاری بر محیط زیست، اقتصاد، سلامت و امنیت ملی دارد. در این مقاله به برخی از عوامل و نتایج این بحران پرداخته شده است.

عوامل بحران آب در ایران:

تغییرات اقلیمی:

با گرم‌شدن جهانی، الگوهای بارش در ایران تغییر کرده‌اند. بارندگی‌ها کاهش یافته و خشکسالی‌های مکرر رخ داده‌اند. به عنوان مثال، در ۲۰ سال گذشته، میزان بارندگی در ایران ۲۰ درصد کاهش یافته است. همچنین، دمای هوا افزایش یافته و تبخیر آب را تسریع کرده است. این عوامل باعث کاهش منابع آب سطحی و زیرزمینی شده‌اند.

رشد جمعیت:

جمعیت ایران در چهار دهه گذشته به طور قابل توجه‌ای افزایش کرده است. جمعیت ایران از حدود ۸ میلیون نفر در سال ۱۳۰۰ به ۸۱ میلیون نفر در سال ۱۳۹۶ رسیده است. این رشد جمعیت باعث افزایش تقاضای آب برای نیازهای خانگی، صنعتی و کشاورزی شده است. به عنوان مثال، سرانه آب تجدیدپذیر سالانه کشور از حدود ۱۳ هزار متر مکعب در سال ۱۳۰۰ به حدود ۱۴۰۰ متر مکعب در سال ۱۳۹۲ کاهش یافته است. این عدد به معنای وجود شرایط کمبود آب شدید است.

برداشت بیش از حد:

برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد آب، بخش‌های مختلف جامعه به برداشت بیش از حد از منابع آب پرداخته‌اند. به عنوان مثال، در سال ۱۳۸۶، حدود ۸۹٫۵ میلیارد متر مکعب آب جهت مصارف بخش‌های کشاورزی، صنعت و خانگی برداشت شده است. این حجم بسیار بالاتر از ظرفیت تجدیدپذیر منابع آب کشور است. بخش کشاورزی با تصرف حدود ۹۳ درصد از آب برداشت شده، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب است. برداشت بیش از حد آب باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب و خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها شده است.

نتایج بحران آب در ایران:

تأثیرات محیطی:

بحران آب در ایران به تخریب محیط زیست منجر شده است. خشک شدن دریاچه ارومیه، زاینده رود، هامون نمونه‌هایی از این تخریب هستند. این پدیده‌ها باعث کاهش تنوع زیستی، از بین رفتن گونه‌های گیاهی و حیوانی، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان گرد و غبار شده‌اند.

همچنین، کاهش کیفیت آب باعث آلودگی و عفونت منابع آب شده است.

تأثیرات اقتصادی:

بحران آب در ایران به کاهش تولید و درآمد بخش‌های مختلف اقتصاد منجر شده است. بخش کشاورزی که به عنوان یک بخش استراتژیک و مهم در اقتصاد ایران محسوب می‌شود، بیشترین خسارت را دیده است. کمبود آب باعث کاهش سطح زیرکشت، کاهش عملکرد محصولات، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش صادرات شده است.

همچنین، بحران آب به کاهش فعالیت‌های صنعتی و گردشگری نیز منجر شده است.

تأثیرات سلامت:

بحران آب در ایران در به خطرافتادن سلامت جمعیت نیز منجر شده است. کمبود دسترسی به آب سالم و بهداشتی باعث افزایش بروز بیماری‌های عفونی و گوارشی شده است. به عنوان مثال، در تیر ۱۴۰۰، بر پایهٔ آمار وزارت نیرو، بسیاری از جمعیت روستایی ایران دسترسی به آب سالم ندارند.

همچنین، تأثیرات محیط‌زیستی بحران آب مانند گرد و غبار و آلودگی منابع آب باعث افزایش بروز بیماری‌های تنفسی و پوستی شده است.

تأثیرات امنیت ملّي: بحران آب در ایران به تضعيف امنيت ملّي نيز منجر شده است. کمبود منابع آب باعث رقابت و تنش بين مناطق مختلف كشور(روستاها،شهرها و استان ها) شده است…

منابع:

ویکی پدیا

خبرگزاری ایسنا

خبرگزاری ایرنا

خبرگزاری مهر

انصاف نیوز

تجارت نیوز

خبرگزاری تسنیم

روزنامه شرق

نوشته شده:ابوالقاسم کریمی