مقدمه:

رضا شاه پهلوی، بنیان‌گذار دودمان پهلوی، در دوران حکومت خود تلاش‌های زیادی برای مدرنیزاسیون و یکپارچگی کشور ایران انجام داد. او نهادهای مدرن را در ایران پایه‌گذاری کرد که از مهم‌ترین آن‌ها راه‌آهن سراسری، ارتش نوین، دادگستری نوین و دانشگاه تهران است

با این حال، رویکرد رضا شاه در برخورد با اقوام غیر فارس موضوع بحث و اختلاف نظر بین تاریخ‌نگاران و محققان است. برخی از منابع اشاره می‌کنند که رضا شاه در تلاش برای یکپارچگی و ملی‌گرایی، برخی از حقوق قومی و محلی را نادیده گرفته و به برخی از اقوام غیر فارس خشونت وارد کرده است

که ما در این مقاله به خلاصه ای از این خشونت ها می‌پردازیم

باور رضا شاه:

رضا شاه معتقد بود که برای ایجاد یک کشور قدرتمند و مدرن، باید هویت ملی واحدی را در میان تمام اقوام ایران ترویج کرد. او بر این باور بود که این امر مستلزم سرکوب هویت‌های قومی مجزا و تمرکز بر یک هویت ایرانی واحد است.

اقدامات سرکوب‌گرانه:

برای تحقق این هدف، رضا شاه اقدامات متعددی را برای سرکوب هویت‌های قومی انجام داد. برخی از این اقدامات عبارتند از:

• ممنوعیت استفاده از زبان‌های قومی در مدارس و ادارات دولتی: تنها زبان مجاز در آموزش و امور دولتی، فارسی بود چراکه رضا شاه معتقد بود که زبان فارسی باید به عنوان تنها زبان رسمی کشور استفاده شود و زبان‌های قومی مانع از پیشرفت و وحدت ملی هستند. به همین دلیل، او دستور به ممنوعیت استفاده از زبان‌های قومی در مدارس و ادارات دولتی را صادر کرد.
• ممنوعیت لباس‌های سنتی قومی: مردم مجبور به پوشیدن لباس‌های متحدالشکل ایرانی شدند. رضا شاه معتقد بود که لباس‌های سنتی قومی، نماد عقب‌ماندگی و جدایی‌طلبی هستند
• ممنوعیت جشن های سنتی: در دوره حکومت رضا شاه پهلوی، جشن‌ها و مراسم سنتی اقوام مختلف در سراسر ایران با محدودیت‌های جدی روبرو شدند. این اقدامات به عنوان بخشی از سیاست‌های تمرکزگرایانه و مدرنیزاسیون رضا شاه انجام می‌شد که هدف آن ایجاد یک هویت ملی واحد و یکپارچه بود.
• تغییر نام‌های جغرافیایی: نام بسیاری از مکان‌ها و مناطق با نام‌های فارسی جایگزین شد.
• سرکوب رهبران و روشنفکران قومی: بسیاری از کسانی که از هویت قومی خود دفاع می‌کردند، ترور ، دستگیر، زندانی یا  اعدام شدند.
• تبعید و مصادره اموال : رضا شاه با این روش ظالمانه به سرکوب مخالفان خود پرداخت (شهرستان ورامین که در جنوب شرقی استان تهران است یکی از مراکز اصلی تبعید در زمان رضا شاه بود)

مقاومت در برابر سرکوب:

این اقدامات سرکوب‌گرانه با مقاومت شدید مردم اقلیت‌های قومی به ویژه در کردستان و آذربایجان مواجه شد. قیام‌ها و ناآرامی‌های متعددی در اعتراض به سیاست‌های رضا شاه رخ داد که با خشونت توسط دولت سرکوب شد.

پیامدهای بلندمدت:

سیاست‌های سرکوب هویت قومی رضا شاه، پیامدهای بلندمدتی برای ایران داشته است. این اقدامات باعث ایجاد نارضایتی و تنش در میان اقلیت‌های قومی شد که تا به امروز نیز ادامه دارد.

علاوه بر این، سرکوب هویت‌های قومی، تنوع فرهنگی غنی ایران را از بین برد.

ارزیابی:

ارزیابی اقدامات رضا شاه در قبال هویت‌های قومی پیچیده است.

از یک سو، می‌توان او را به خاطر تلاش برای ایجاد یک کشور متحد و مدرن تحسین کرد.

از سوی دیگر، سیاست‌های سرکوب‌گرانه او باعث آسیب‌های زیادی به اقلیت‌های قومی و تنوع فرهنگی ایران شد.