محمدرضا شاه پهلوی، آخرین شاه ایران، در طول سلطنت خود (1320-1357) مخالفان سیاسی زیادی را اعدام کرد. این اعدام‌ها که اغلب به صورت مخفیانه انجام می‌شدند، بخشی از تلاش شاه برای سرکوب مخالفت با حکومت پهلوی بودند.

دلایل اعدام مخالفان

دلایل اعدام مخالفان در زمان محمدرضا شاه پهلوی متعدد بود. برخی از این دلایل عبارتند از:

• فعالیت‌های سیاسی مخالفان: بسیاری از مخالفان شاه به فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت پهلوی متهم می‌شدند. این فعالیت‌ها می‌توانست شامل سخنرانی‌های ضد دولتی، عضویت در گروه‌های سیاسی مخالف، یا حتی توزیع اعلامیه‌های مخالف باشد.
• توطئه علیه حکومت: برخی از مخالفان شاه متهم به توطئه علیه حکومت او بودند. این اتهامات اغلب بر اساس شواهد غیرقابل قبولی مطرح می‌شدند.
• مخالفت با سیاست‌های شاه: برخی از مخالفان شاه صرفاً به دلیل مخالفت با سیاست‌های او اعدام می‌شدند. این سیاست‌ها می‌توانست شامل اصلاحات ارضی، ملی شدن صنعت نفت، یا حتی برنامه‌های توسعه اقتصادی باشد.

روش‌های اعدام

اعدام مخالفان در زمان محمدرضا شاه پهلوی به روش‌های مختلفی انجام می‌شد. رایج‌ترین روش اعدام، تیرباران بود. اعدام‌های مخفیانه نیز در برخی موارد انجام می‌شد. در این موارد، مخالفان شاه بدون محاکمه و در مکان‌های نامعلوم اعدام می‌شدند.

تعدادی از اعدام‌های شاخص

تعدادی از اعدام‌های مخالفان در زمان محمدرضا شاه پهلوی به صورت شاخص انجام شد. برخی از این اعدام‌ها عبارتند از:

*دکتر فاطمی: سیاستمدار طرفدار دکتر مصدق _  ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد

*بیژن جزنی:  فعال سیاسی _در اواسط اسفندماه ۱۳۵۳ به زندان اوین برده می‌شود و در شبانگاه ۲۹ فروردین ۱۳۵۴ همراه با ۶ نفر از رفقای گروه و ۲ نفر از زندانیان مجاهد در تپه‌های اوین توسط مأموران ساواک  در زندان اوین تیرباران می‌گردد

*خسرو گلسرخی:شاعر,روزنامه نگار و فعال سیاسی_در ۲۹ بهمن ۱۳۵۲تیرباران شد

*مرتضی کیوان:شاعر،روزنامه نگار و فعال سیاسی_اعدام ۲۷ مهر ۱۳۳۳

*طیب حاج‌رضایی:مخالف محمد رضا شاه _ سال ۱۳۴۲ تیرباران شد

*کرامت‌الله دانشیان:شاعر و فعال سیاسی_ ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ تیرباران شد

*سید روح‌الله امین‌آبادی:عشایر مبارز(كهگیلویه و بویراحمد)_گفته شده سال 1341 اعدام شده است

*وارطان سالاخانیان:فعال و کنشگر سیاسی_بر اثر شکنجه در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۳ پس از کودتای 28 مرداد

نتیجه‌گیری

اعدام مخالفان در زمان محمدرضا شاه پهلوی یکی از جنبه‌های تاریک حکومت او بود. این اعدام‌ها که اغلب به صورت غیرقانونی و غیرمنصفانه انجام می‌شدند، به ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور کمک کردند.

تعداد اعدام‌شدگان

تعداد دقیق اعدام‌شدگان در زمان محمدرضا شاه پهلوی مشخص نیست. با این حال، بر اساس تخمین‌های مختلف، این تعداد می‌تواند از چند صد نفر تا چند هزار نفر باشد.

**اعدام مخالفان در زمان محمدرضا شاه پهلوی یکی از جنبه‌های تاریک حکومت او بود که تأثیر منفی زیادی بر تاریخ ایران گذاشت. این اعدام‌ها که اغلب به صورت غیرقانونی و غیرمنصفانه انجام می‌شدند، به ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور کمک کردند.

_

ابوالقاسم کریمی

1 / آبان/1402

ورامین